کد مطلب:29201 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:99

حَسن بَصری












.

3966. شرح نهج البلاغة:اَبان بن عیّاش نقل كرده است كه از حسن بصری درباره علی علیه السلام پرسیدم.

گفت:درباره او چه بگویم؟ سابقه، فضل، دانش، حكمت، دین شناسی، نظر، صحابی بودن، دلیری، درگیری، زهد، داوری و خویشاوندی از آن اوست. علی در كارش بلند مرتبه بود. خداوند، علی را بیامرزد و بر او درود فرستد.

گفتم:ای ابو سعید! آیا برای غیر پیامبر - كه درود خدا بر او باد - می گویی؟

گفت:هر گاه یاد مسلمانان كردی، بر آنان رحمت بفرست و بر پیامبر و خاندانش درود فرست، و علی، بهترینِ خاندان او بود.

گفتم:آیا او از حمزه و جعفر، بهتر بود؟

گفت:آری.

گفتم:از فاطمه و پسرانش بهتر بود؟

گفت:آری. سوگند به خدا، او بهترینِ همه آل محمدصلی الله علیه وآله بود. چه كسی در این كه او بهترینِ آنان بود، تردید دارد، حالْ آن كه پیامبر خدا فرمود:«پدر آن دو (حسن و حسین علیهما السلام) بهتر از آن دو است»؟ هیچ گاه نام شرك بر او اطلاق نشد، هیچ گاه شُرب خَمر نكرد و پیامبر خدا به فاطمه فرمود:«بهترینِ امّتم را به همسری تو درآوردم» و اگر در بین امّت او كسی بهتر از وی بود، او را استثنا می كرد. و پیامبر خدا بین یارانش پیمان برادری بست و بین علی و خودش برادری قرار داد. بنا بر این، پیامبر خدا، خودش بهترین بود و بهترین برادران را داشت.

گفتم:ای ابو سعید! بنا بر این، آنچه كه گفته می شود كه تو درباره علی [ و علیه او ]گفته ای، چه می شود؟

گفت:برادر زاده! با آن، خون خود را از دست این ستمكاران، محفوظ نگه می دارم و اگر نمی گفتم، بر دار آویخته می شدم.[2].

3967. الاستیعاب:از حسن بن ابی حسن بصری درباره علی بن ابی طالب علیه السلام پرسیده شد.

گفت:سوگند به خدا، علی، تیری به هدف خورده از كمان الهی به سوی دشمنانش بود. او ربّانی این امّت بود و از میان امّت، صاحب فضل و سابقه و خویشاوندی با پیامبر بود. از دستور خدا غافل نمی شد و در دین خدا، مورد ایراد و سرزنش نبود. از مال خدا سرقت نكرد و حقّ قرآن را ادا كرد و از جانب آن به بهشتی دل انگیز دست یافت. علی بن ابی طالب، چنین [ كسی] بود.[3].

3968. شرح نهج البلاغة:واقدی روایت كرده است كه از حسن بصری، درباره علی علیه السلام پرسیده شد، چون پنداشته می شد كه از وی رویگردان است، حالْ آن كه چنین نبود.

گفت:چه بگویم درباره كسی كه چهار ویژگی را در خود گِردآورده است:اعتماد پیامبر صلی الله علیه وآله بر او در اعلان برائت؛ گفته پیامبرصلی الله علیه وآله به وی در جنگ تبوك (چون اگر جز نبوّت، چیزی از او بازداشته شده بود، هر آینه استثنا می كرد)؛ سخن پیامبرصلی الله علیه وآله:«دو وزین (ثقلان)، كتاب خدا و عترتم هستند»؛ و این كه هیچ گاه كسی بر او فرمانده نشد، در حالی كه امیران بر غیر او امیر شدند.[4].

3969. الأمالی - به نقل از سعد، از حسن بصری -:به وی خبر رسید كه كسی می پندارد وی بر علی علیه السلام خُرده گیری می كند. روزی بین یارانش به پا ایستاد و گفت:تصمیم گرفتم درِ خانه ام را ببندم و از خانه خارج نشوم تا مرگم فرا رسد. به من خبر رسیده كه از بینِ شما كسی می پندارد كه من بر بهترین فرد پس از پیامبرمان، انیس و هم نشین او، گشاینده غم او در سختی ها، و رزم آورِ دلیران در روز درگیری خُرده گیری می كنم.

مردی از نزد شما رفته كه قرآن را خوانده و آن را بزرگ داشته است؛ دانش را گرفته و افزوده، به شدّت [ و قدرت]، دست یافته و آن را در پیروی از خدایش به كار گرفته است؛ بر رنجِ جنگ، صبور و در سختی ها و گرفتاری ها شاكر بوده است؛ به كتاب پروردگارش عمل كرده است و خیرخواه پیامبر صلی الله علیه وآله (پسر عمو و برادرش) بوده است.

او را از بینِ یارانش به برادری گزید، و رازش را نزد او نهاد، و علی در حال كوچكی برای او مجاهده كرد، و در بزرگی همراهش جنگید.

اوست كه [ برای دین خدا] هماوردان را كشت، و سواركاران را بر زمین افكند تا آن كه جنگ به پایان رسید. به پیمان پیامبرش پایبند مانْد. هیچ بازدارنده ای او را باز نداشت و هیچ مخالفی بر او چیره نگشت.

پیامبرصلی الله علیه وآله درگذشت، در حالی كه از او راضی بود. از نظر دانش، داناترینِ مسلمانان بود، و در فهم، فهیم ترینِ آنان، و در اسلام آوردن، با سابقه ترینِ آنان. در مناقب، هیچ كس هم پای او نبود، ودر همگنان او هیچ كس شبیه او نبود. خویشتن را از شهواتْ باز داشت و در مواضع غفلت، برای خدا كار كرد، و در سوز و سرما، طهارت كامل انجام داد، و در نمازها خشوع به كار گرفت، و با گذر از سختی ها از لذّت ها بُرید. خوش خُلق و ریشه دار بود. از سنّت های پیامبرش پیروی كرد و جا در جای قدم ولی اش نهاد. چگونه درباره او چیزی بگویم كه مرا بد عاقبت سازد، و من كسی را نمی شناسم كه در او نقصی ببیند. از آزار ما دست بردارید و راه پست را كنار نهید.[5].









    1. حسن بن ابی الحسن یسار بصری، ابو سعید، مولای انصار، در دو سال آخر خلافت عمر به دنیا آمد و در سال 110ق، درگذشت، وی از بسیاری روایت كرده و بسیاری از او روایت كرده اند و در فقه و حدیث از مشهور تابعیان است (ر. ك:تهذیب التهذیب 1450/541/1، الطبقات الكبری:156/7).
    2. شرح نهج البلاغة:96/4.
    3. الاستیعاب:1875/210/3، العقد الفرید:313/3، الریاض النضرة:187/3.
    4. شرح نهج البلاغة:95/4.
    5. الأمالی، صدوق:708/519.